Muziek gaat over gevoel

SO A. Willeboerschool

Muziek is mooi en fijn. Iedereen heeft op zijn eigen manier wel iets met muziek. Het is een fijne manier om je te uiten. Toch blijft muziekles op het speciaal onderwijs achter in vergelijking met het reguliere klassen. Op de Willeboerschool voor Speciaal Onderwijs gelukkig niet. Een kijkje in de klas van juf Astrid de Klerk.

Inkijkje bij muziekdocenten in het speciaal onderwijs

De leerlingen van groep Oranje – wat staat voor 3/4 zitten in een kringetje midden in het klaslokaal. De sfeer is ontspannen. Vier van hen houden een ukelele vast. Als juf Astrid het sein geeft, beginnen ze te spelen. Eentje net wat harder en enthousiaster dan de rest. “Heel goed,”, zegt Astrid. “Jij bent eigenlijk een beetje een dondersteen, hè”. En dan begint ze te zingen. “Zeg, ken jij de dondersteen, de dondersteen, de dondersteen?” Op de melodie van de Mosselman. Die kennen de kinderen wel. Iedereen zingt mee. Begeleid door de ukelele klinkt het prachtig.

Schoonheid

Astrid de Klerk is van huis uit klassiek zangdocent. Iedere donderdag geeft ze muziekles op de A. Willeboerschool, een openbare school voor speciaal onderwijs aan zeer moeilijk lerende kinderen. “Ik geef aan alle acht groepen een half uur les, verdeeld over de dag. Heel leuk en bijzonder om te doen. Je ziet de impact van muziek op de kinderen. En de enorme vrolijkheid die het met zich meebrengt. Prachtig vind ik dat. Ik heb ook op regulier onderwijs lesgegeven. Kinderen zijn kinderen en muziek is non-verbaal. Muziek gaat over gevoel. Of ze nu moeilijk leren of niet, dat maakt bij muziek niet uit.”

Echt samenwerken

Toch hebben kinderen uit het speciaal onderwijs volgens De Klerk extra baat bij muziekles. “Ze hebben vaak een spraakachterstand”, vertelt ze. “Met korte en kleine liedjes kun je de articulatie enorm stimuleren. Daar hebben ze ook op school wat aan.” Muziekles leert ook samenwerken en zich te verdiepen in de ander. De Klerk: “In de hogere groepen gebruik ik vaak de djembés. Dat zijn van die grote trommels. Daarmee leren ze om ritmes tegen elkaar in te slaan. Dan moet je goed luisteren naar jezelf en naar de ander. Echt samenwerken dus. Dat doen we niet alleen met instrumenten maar ook met stem. ‘Appel, appel, peer, peer’. En dan ertegenin ‘watermeloen’. De woorden kennen ze allemaal. Door elkaar heen praten wordt een zooitje. Maar zingend kan dat wél. Doordat de leerlingen de lettergrepen in een ritme plaatsen, ontstaat iets moois. En het leert de kinderen om naar elkaar te luisteren. Maar ook naar zichzelf. Ze leren hun eigen stem en geluid kennen. En dat is heel belangrijk. Niet alleen in de muziekles maar voor de rest van je leven.”

Een manier om je te uiten

Muziekdocent Erwin Ansems herkent dat volledig. Hij begon bij Rijndam en is inmiddels voor vier dagen per week ‘ingehuurd’ door Mytylschool De Brug, waar hij een lesprogramma voor muziekonderwijs opzette. “Als muziektherapeut – wat ik van huis uit ben – weet ik wat muziek met mensen doet. Het is een manier om je te uiten, die niks met niveau of intelligentie te maken heeft. Natuurlijk zijn de lessen die ik geef wel aangepast op het niveau van deze leerlingen. Noten leren lezen is vaak te ingewikkeld. En helemaal niet nodig als je wil leren drummen of trommelen. Ik begin gewoon met spelen en iedereen mag meedoen. Een bekken, een trommel, castagnetten en dan je voet erbij. Zo ontstaat vanzelf een ritme. En voor je het weet doen ze allemaal mee. Ieder op zijn eigen niveau. Geweldig wat er dan ontstaat. Als ze het onder de knie hebben, dan geven we ze hier een podium. Met elkaar kunnen ze dan aan iedereen laten zien wat ze kunnen. Dat is spannend, want ze staan in het middelpunt van de belangstelling. Maar ze doén het wel. Het applaus en de waardering die ze na afloop krijgen, dat is onbetaalbaar en geeft een enorme boost aan hun zelfvertrouwen.

Dat zelfvertrouwen ziet De Klerk ook groeien. Haar oranje groep heeft de ukelele inmiddels ingeruild voor felgekleurde holle boomwhackers (buizen). James mag beginnen, hij heeft de kleine rode vast. “We oefenen eerst of we allemaal nog weten hoe het gaat”, zegt De Klerk. “Luister allemaal goed naar de toon van James.” En ze begint te zingen. “Zig zag, zig zag, rijd ik snel de heuvel af. Zomaar door een diepe plas.” Allemaal tikken ze mee op de maat van James. “En dan nu allemaal je stuur pakken”, zegt De Klerk. “En we sturen naar links, de heuvel af.” Ineens zijn alle boomwhackers omgetoverd tot stuur. James ‘fietst’ voorop. Hij glimt van trots.