Ieder kind heeft recht op onderwijs

We maken kennis met Andrea Postma. Ze is al veertien jaar vaste kracht bij De Piloot. Deze cluster 4 school heeft locaties in Rotterdam en Gouda. Andrea vertelt via Teams over haar werk op locatie De Vlinder in Gouda. Ze leert ons over de ingewikkeldheden van haar werk en ze raakt ons met bijzondere verhalen over moedige kinderen.

Andrea is intern begeleider en werkt twee dagen op De Vlinder. Op De Vlinder biedt Enver dagbehandeling aan het jonge kind. De kinderen zijn verdeeld over vier JOB groepen. JOB staat voor Jeugdhulp, Onderwijs, Behandeling. Naast deze vier JOB groepen zijn er ook twee kinder-psychiatrische behandelgroepen. Eén is van LUMC. Deze groep heet de Ster en hierin zitten kinderen van 8 tot 13 jaar. Daarnaast is er een groep van LUMC en Enver. Dit is groep de Schelp voor kinderen van 5 tot 8 jaar. Het onderwijs aan al deze groepen wordt georganiseerd door De Piloot. Voor de Ster en de Schelp is dat sinds januari 2020 het geval.

Andrea: “Kinderen die hier komen hebben psychiatrische problematiek. De meeste van hen zijn vastgelopen in het onderwijs en hebben negatieve ervaringen opgedaan. De kinderen leren tijdens hun behandeling om inzicht te krijgen in het eigen gedrag en het team onderzoekt wat het kind nodig heeft om weer tot ontwikkeling te kunnen komen.” Het team bestaat onder andere uit een kinderpsychiater, systeemtherapeut, logopedist, jeugdzorgmedewerkers, leerkrachten, gedragswetenschappers en een intern begeleider.

Bij kinderen van de kinder-psychiatrische behandelgroepen staat behandeling voorop. Onderwijs komt later in beeld. Als het kind er klaar voor is wordt gestart met onderwijs en gaan ze naar de trainingsklas. Eerst een kwartier. En dat kwartier wordt langzaam meer tot een maximum van vijftig procent onderwijs per dag. Ieder kind heeft eigen onderwijstijd en een eigen programma. Andrea vertelt dat er twee ijzersterke leerkrachten aan het roer van de trainingsklas staan. Iedere dag maken ze veertien planningen zodat ieder kind elk vak op eigen niveau kan doen. Er is immers behoorlijke spreiding tussen leeftijd en leerjaren.

In de trainingsklas staat het welbevinden voorop. “Doordat sommige kinderen negatieve schoolervaringen hebben beginnen we laagdrempelig. In het begin is het aanwezig zijn in de klas al een hele stap. Daarna gaan we aan de slag met kernvakken zoals taal en rekenen. Ook focussen we op het aanleren van vaardigheden die nodig zijn om te kunnen leren”, legt Andrea uit. “De andere vijftig procent zijn ze op de behandelgroepen. Daar krijgen kinderen behandelingen en therapieën.

Hoe krijgt een kind weer plezier in leren? Met deze vraag houdt het team van de trainingsklas zich bezig. Andrea: “Veel kinderen hebben (school)trauma’s. Ze zijn het plezier in leren kwijtgeraakt. Op de school van herkomst kon onvoldoende worden voldaan aan hun (onderwijs)behoeften. Ze hoorden niet bij de groep en kregen een uitzonderingspositie. Uiteindelijk kunnen ze niet meer in hun eigen klas zijn. Sommige van hen kunnen niet meer naar school, sommige komen zelfs thuis te zitten. Dat heeft ontzettend veel impact op een kind. Als ze bij ons worden aangemeld is er dus al langere tijd zorg over het gedrag en het welbevinden. Het kost tijd om plezier en vertrouwen in zichzelf terug te winnen.” Bekwame leerkrachten en een juist pedagogisch klimaat zijn hierin cruciaal. Het vraagt om speciale eigenschappen en expertise. Daarom volgen alle leerkrachten van De Piloot een interne opleiding. In twee jaar tijd leren ze over pedagogiek en psycho-educatie. “Hierdoor leren we nog beter achter het gedrag van kinderen te kijken. Dat is echt een voorwaarde om bij ons te werken. Wat heeft dit kind van mij nodig? Wat vraagt dat van mij?” vertelt Andrea.

Naast de interne opleiding werken ze in de trainingsklas volgens de methodiek geweldloos verzet. Het uitgangspunt hierbij is dat betrokkenen onvoorwaardelijk beschikbaar zijn. Andrea: “We reageren empathisch en sensitief. We zijn onvoorwaardelijk beschikbaar en rekenen kinderen niet af op hun gedrag. We zijn er voor ze. Als een kind enorm vastloopt bellen we de ouders/opvoeders en gaan we in gesprek. Samen zetten we een sterk pedagogisch klimaat neer. Dit zorgt voor rust en duidelijkheid. En daar hebben alle kinderen baat bij. Op welke school dan ook.”

Na enige tijd op De Vlinder bloeien kinderen op. Ze krijgen vertrouwen in zichzelf en plezier in leren. Andrea: “Onlangs zei een van de kinderen: dit zou ik voor altijd wel willen, in deze klas zijn. Dat verwarmt mijn hart. En tegelijkertijd doet het pijn omdat ik weet dat er maar weinig plekken zoals deze zijn. Sommige kinderen hebben vanwege hun problematiek een kleinere groep nodig met een gespecialiseerd team. Helaas is er een enorm tekort aan dit soort plekken.”

Na De Vlinder gaan de kinderen naar een vervolgplek. Dat kan een school zijn met enkel onderwijs of een school met een combinatie van onderwijs en zorg. Het organiseren van een passend vervolg is een flinke kluif. Andrea zet zich hier voor in en dat kost veel energie. Soms durven scholen het niet aan, maar vaak is er gewoonweg geen plek. Andrea: “Eigenlijk is er voor hen geen ruimte in de maatschappij. En dat is ontzettend pijnlijk. Als we na veel gesprekken uiteindelijk toch een vervolgplek hebben geregeld blijven we de kinderen volgen en ondersteunen we de scholen. We bieden een warme overdracht. Want juist deze kinderen verdienen een goede onderwijsplek. Daarom blijf ik knokken, want zij hebben ook gewoon recht op onderwijs.“